Had ik maar! 

Had ik maar dit gezegd of had ik maar dat gedaan. Herken je dat, dat  je na afloop van een bepaalde situatie gaat analyseren wat je eigenlijk had moeten doen? Dat je van jezelf baalt wat je hebt gedaan en dat je het beter anders had kunnen doen? Je bent niet de enige, ik schat dat we dat allemaal doen. Maar waarom doen we dat en waarom kunnen we dat wat we eigenlijk willen niet gelijk doen zoals we dat willen? Interessante vraag om eens wat dieper op in te zoomen. 

Laten we eerst kijken naar wat er nu daadwerkelijk gebeurt. Het zijn namelijk vaak situaties waarbij je achteraf een gevoel van spijt hebt of een gevoel van schuld of schaamte. Vul het zelf maar in, jij kent jezelf beter dan ieder ander en wellicht komt er nu gelijk iets in je op. 

De situatie

Je hebt een bepaalde situatie in je hoofd. Bijvoorbeeld je leidinggevend vraagt je iets te doen en je zegt gelijk dat je dat morgen in orde zal maken. Achteraf denk je, waarom heb ik dat gezegd. Ik heb het al zo druk en vanavond wilde ik met mijn zoon voetbal gaan kijken. Of je komt thuis en je vrouw vraagt je waarom je zo laat bent, en je schiet gelijk in de reactie en reageert geïrriteerd. Dus doordat er iets gebeurt volgt er direct een bepaald gedrag. Actie is reactie! Dit gaat heel snel…….en het gevolg is dat je er achteraf spijt van hebt, je schuldig voelt en misschien ook een beetje schaamt waarom je zo gereageerd hebt. Het resultaat is dat jezelf bekritiseerd en de put in praat. Dus we kunnen concluderen dat bij een gebeurtenis, gedrag volgt met uiteindelijk een bepaald gevolg.. Een drietrapsraket die super snel gaat. Je hebt zelf niet in de gaten…

Slowmotion

Stel we zouden dit filmpje in super slow motion afspelen, dan ga je zien dat er nog 2 stappen zijn. Namelijk gedachte en gevoel. Ik noem dit ook wel de black box. Het speelt zich namelijk in jou af en in 95% van de gevallen ben je er niet eens van bewust. Het mooie is dat hier wel de antwoorden liggen. Dus wat er ook is, hier ligt het opgeslagen. 

Waar plaatsen we deze 2 stappen? 

Tussen gebeurtenis en gedrag. Het proces ziet er dan als volgt uit:

Gebeurtenis – Gedachte – Gevoel – Gedrag – Gevolg 

Als je je hier bewust van gaat worden, dan zal je merken dat je minder snel in de reactie schiet en meer in de respons. Respons is een ander woord voor bewust reageren. Je kan dit ook zien als het overkomt me vs. verantwoordelijkheid nemen. 

Wat gebeurt er in die black box? 

Voordat ik daar wat meer over uitleg, leg ik kort iets uit over onze hersenen. We gaan dan even ver terug in de tijd, de tijd van jagers en verzamelaars, waar onze voorouders leefden. Zij konden in dat tijdperk twee soorten fouten maken: 

(1) denken dat er een tijger in de struiken zat terwijl die er niet was, en (2) denken dat er geen tijger in de struiken zat terwijl er wel een was. De prijs van de eerste fout was onnodige angst, terwijl de tweede de dood kostte. Daarom zijn we geëvolueerd om de eerste fout duizend keer te maken om te voorkomen dat we de tweede fout ook maar één keer maken. Kortom ons oerbrein is standaard ingesteld om bedreigingen te overschatten, kansen te onderschatten en middelen te onderschatten, zowel om met bedreigingen om te gaan als om kansen te benutten. Vervolgens werken we deze overtuigingen bij met informatie die ze bevestigt, terwijl we informatie negeren of verwerpen die dat niet doet. Als gevolg hiervan worden we uiteindelijk in beslag genomen door bedreigingen die eigenlijk kleiner of beter beheersbaar zijn dan we hadden gevreesd, terwijl we kansen over het hoofd zien die eigenlijk groter zijn dan we hadden gehoopt. In feite hebben we een brein dat vatbaar is voor ‘papieren tijger-paranoia’. 

Met andere woorden, de hersenen reageren intenser op negatieve ervaringen dan op positieve. De psycholoog Daniel Kahnemann kreeg de Nobelprijs voor economie omdat hij heeft aangetoont dat de meeste mensen meer moeite zullen doen om verlies te voorkomen dan om te profiteren van een gelijkwaardige winst. In intieme relaties zijn er doorgaans ten minste vijf positieve interacties nodig om tegenwicht te bieden aan elke negatieve. En om mensen te laten bloeien in het leven, moeten positieve momenten meestal op zijn minst een drie-op-één-verhouding opwegen tegen de negatieve. Klinkt behoorlijk vermoeiend en zonde van de energie. 

Dus als je het zo bekijkt en je kijkt weer naar je eigen situatie, dan heb je waarschijnlijk meer dan 3 negatieve ervaringen gehad dan positieve. Hoe dan ook, de “negativiteitsbias” van de hersenen bepaalt hoe je je ervaringen ziet en voelt. Hoe verhoudt de negativiteitsbias van de hersenen zich tot de black box benadering? Dat is waar de stressreactie bij komt kijken.

Je lichaam produceert hormonen en chemicaliën. Anders gezegd: er zit een 24/7 apotheek in je. Of je nu slaapt of wakker bent, het is altijd druk met het vrijgeven van verschillende mengsels van chemicaliën en hormonen, op basis van de instructies van je hersenen. 

Een van die instructies, is stress. En het probleem is dat onze hersenen dit vaker inzetten dan nodig. Stress zorgt uiteindelijk voor een alarmbelletje in onze hersenen en die pieper zorgt ervoor dat het hormoon cortisol wordt aangemaakt. Cortisol zorgt er weer voor dat we adequaat kunnen handelen op het moment dat er gevaar dreigt. Echter het zorgt er ook voor dat sommige lichaamsfuncties uitschakelen,omdat andere op dat moment meer aandacht nodig hebben. 

Kortom, als gevolg van de “negativiteitsbias” van de hersenen en de “paranoia van de papieren tijger” hebben we ons in de loop van duizenden jaren ontwikkeld (we hebben het overleefd),  en zijn we meer geneigd om in de stressreactie te blijven voor langere tijd. Dat creëert echter een hoger risico voor negatieve effecten op de spijsvertering, stofwisseling, slaap en meer. 

Papieren Tijger

Het grote probleem van moderne tijd is dat we steeds meer stress prikkels hebben gecreëerd. Oftewel we hebben veel meer “papieren-tijger” situaties gemanifesteerd in ons leven. De gebeurtenis staat symbool voor de “papieren-tijger” prikkel. Die prikkel creëert een bepaald gedachte, er is een bedreiging en daaropvolgend een bepaalde emotie. Uiteindelijk zet het ons aan om te reageren. 

Hoe kunnen we dan de stressreactie verstoren en het lichaam terugbrengen naar zijn natuurlijke ontspanning reactie? Het antwoord zit hem in de slow motion. Dus het moment tussen gebeurtenis (prikkel) en reactie vertragen. En hoe doe ik dat, hoor ik je denken? Dat ligt er ook een beetje hoe je ermee omgaat. Het gaat uiteindelijk om een tweesporenbeleid. Het transparant maken van je black box. 

1. De eerste is het creëren van bewustzijn, dus dat je de stressprikkel gaat herkennen. Dat betekent dat het je nog een paar keer gaat gebeuren, voordat je ermee omgaat zoals jij dat wil. Learning by doing. Een tip hierbij is dat je het dan doet met een glimlach. Lach erom als je het herkent. Als je het aha moment ziet, lach erom in plaats dat jezelf bekritiseert. Schrijf deze momenten op. Zie het als het herkennen van de symptomen. Dit gaat je helpen in het vinden van je gedachten/overtuigingen en emoties die bij de prikkel horen. Het helpt je bij het transparant maken van je black box. In het voorbeeld van je leidinggevend, kan het zijn dat je ja zegt omdat je een bepaalde overtuiging hebt. “Ik mag mijn leidinggevende niet teleurstellen” en dat je een bepaald angst voelt om afgewezen te worden. Diezelfde angst voel je als je vrouw zegt waarom je te laat bent. Het voelt als kritiek en daardoor afwijzing. 
2. De tweede stap is dat je de bedreigende overtuigingen en emoties die je bent tegen gekomen gaat transformeren. Dat betekent dat je ze van bedreigende staat naar helpende staat verandert. Hierdoor kom je in beweging om datgene te gaan doen wat je echt wil, zonder onbewuste belemmeringen. 

Wat ik doe?

In mijn coachingspraktijk werk ik met technieken, waarbij ik gebruik maak van lichaamsbewustzijn. Door bewust te worden van je blackbox kom je tot de kern van je programmering. En als je je programmering kan wijzigen, zal je merken dat je niet meer in de reactie modus zit, maar in de natuurlijke respons modus. Dit zal je uiteindelijk helpen om van je huidige klachten of te komen en/of je dromen te realiseren. 

Een van de technieken die ik inzet is EFT. EFT staat voor emotional freedom techniques. Het is een techniek die de westerse psychologie met de oosterse filosofie combineert. Het resultaat is dat je de negatieve verstoring van een een bepaalde herinnering neutraliseert. Je neutraliseert in feite de “papieren-tijger”. Door middel van acupressuur en focus technieken kloppen we op bepaalde plekken op het lichaam, waar de meridianen lopen. Een van de effecten is dat het cortisol niveau aanzienlijk daalt in het lichaam, waardoor je uit de stress komt en in de ontspanning wat een positieve gemoedstoestand ondersteunt. 

Heb je nog vragen?

Ben jij nieuwsgierig geworden naar aanleiding van dit verhaal en wil jij hier meer over weten. Neem dan contact met mij op. . 

Wat je ook leuk zal vinden….